Câu chuyện về một cô bé không biết tên mình
Thứ tư, 6/2/2008, 07:00 GMT+7. (ngày đăng trên Vietimes)
Ghi chú: Bài này viết rất nhanh trong một mớ cảm xúc hỗn độn, vì bản thân tôi đã được cô bé đó trao tặng cho quá nhiều thứ. Một năm sau đó, Tết 2009, Vietimes tan rã. Tôi cũng không thể quay lại thăm em được vì Kẹo mới 1 tháng tuổi. Khi đăng bài này, do không tìm được ảnh trong máy, tôi thử tìm ảnh trên goolgle và tìm được bài của mình một trang web tuổi teen là đây: http://uhm.vn/forum/showthread.php?t=3782. Điều làm tôi sốc nhất là những lời nhận xét vô tâm phía dưới bài : "Em này già thế nhỷ ?hay là giả vờ ngây thơ để đc ở trại trẻ em mồ côi "..
Ôi, nếu đủ trí thông minh để biết giả vờ, có lẽ cuộc đời em sẽ hạnh phúc hơn thế này nhiều lần.
----------------------------------------------------------------------------------------
“...Tôi ngồi trong căn phòng của em, quan sát em như một người vô hình. Ở đây tôi không còn hiện hữu. Chỉ có em, chiếc giường sắt, cái tủ đựng “kho báu” của em là tồn tại. Tôi lia lịa chụp ảnh như sợ từng khoảnh khắc hiếm hoi bị trôi tuột mất. Sợ rằng, khi ra ngoài xã hội với những con người luôn giằng co trong bộ não của họ điều thiện và điều ác kia, tôi sẽ vô tình quên mất em, quên mất cái đầu-không-suy-nghĩ-gì mà tôi từng được biết...”
Lời ru hàng ngày cho đến ngày cuối
Đã bao lần, biết bao lần
Con người ngủ thiếp, tấm thân gọi người.
Một lần, chỉ một lần thôi
Con người ngủ thiếp, thân người mất luôn.
(thơ của Rene chair, do Ngô Quân Miện dịch).
Những nhân vật mà tôi đã từng gặp, ai cũng đều có một tiểu sử dày đặc thành tích và một hệ thần kinh zíc zắc sự phức tạp. Họ đến từ nhiều nơi, mọi thành phần, nhiều số phận. Đa phần là bi thảm. Nếu không bi thảm ở cuộc sống thì trong lòng họ cũng đã là địa ngục. Thế rồi, một ngày cuối năm, tôi đã gặp được một nhân vật vô cùng lạ lẫm, mà có lẽ, đó là người sung sướng nhất trong tất cả những người mà tôi đã từng gặp.
Đó là một cô bé không rõ tuổi. Chính xác hơn là em không có tuổi, thậm chí cũng chẳng có cái gì để xác định em là trẻ con, là thiếu nữ hay đến tuổi trung niên. Vào những ngày cuối năm trời rét như cắt da cắt thịt, đi đường Hà Nội lắm người đông đúc cũng phải nhồi tới 4,5 chiếc áo dày sụ thì em chỉ mặc mỗi hai chiếc mỏng tang, ở một nơi hẻo lánh.
Nhân mải nghĩ về cô bé, tôi quên không nói rõ là gặp cô ở nơi nào. Đó là một chuyến đi thăm trẻ em mồ côi cuối năm tại Trung tâm bảo trợ xã hội 4. Thực tình, tôi cũng không quan tâm nhiều đến những hoạt động này lắm. Phần vì những điều tiếng không hay từ các trung tâm trẻ em. Một cách xấu hổ, tôi đã do dự. Thế nhưng, chuyến đi này đã đem đến cho tôi nhiều thứ hơn là tôi nghĩ.
Chúng tôi, gồm nhóm phóng viên Vietimes, Hãng phim truyện Việt Nam do nhà văn Thuỳ Linh phụ trách và một số đại diện các công ty tài trợ đã quyết định chuyển toàn bộ tiền thành các vật phẩm như áo len, giầy, bít tất, kẹo sữa thành quà cho các em trong Trung tâm.
Hai bên, người tặng quà và người nhận quà vào cuối năm có nhiều cảm xúc lẫn lộn. Ngay trong đám trẻ em đang háo hức nhận quà, cũng có những đứa trẻ tay đút túi quần, tỏ vẻ “phớt” và thờ ơ. Có những đứa lại hất hàm, yêu cầu giầy đi đúng cỡ. Dễ dàng nhận ra, đây là những đứa trẻ lớn lên và trưởng thành ở đường phố. Chúng đã từng tiếp xúc với cuộc sống, với xã hội, nên sự đón nhận quà cũng như đòi hỏi của chúng hoàn toàn có màu, chứ không đơn sắc như những đứa trẻ sinh ra và lớn lên tại nơi này.
Khi đang lúi húi tìm một cái áo len cho một cô bé vô cùng xinh xắn, tên là Linh, thì áo bông của tôi bị giật giật từ phía sau. Tôi quay lại, nhìn thấy một gương mặt không-bình-thường. Một cô bé có cái mồm không dị tật nhưng lại chuyển động truệch troạc, khuôn mặt méo mó, khoảng cách từ đỉnh đầu đến trán quá dài, đôi mắt thì híp lại.
Cho.. oo á..o.. Cô bé giật mạnh áo tôi. Âm thanh phát ra như bị bóp méo bởi hai cái môi chuyển động không-bình-thường.
Được rồi. Chị sẽ lấy cho. Thế em tên gì?
E..m tên l. à e..m.
Em tên là gì cơ?
E..m tên l.. à e..m (Cô bé nhăn mắt cười khiến hai đôi mắt bé xíu như một dòng chỉ).
Rồi. Áo của em đây.
Tôi lấy một cái áo màu ghi đưa cho em. Khi ấy, định bụng tiếp tục quay lại công việc của mình, nhưng có một cái-gì-đó nháy nháy lên trong tim tôi. Tôi quay lại, vẫn thấy em đứng đó. Như một con người bị bóp méo đến mức kỳ dị trong tranh của họa sĩ Biểu hiện người Anh Francis Bacon, em lại đứng đó, ngay sau lưng tôi. Và, lại tiếp tục cười tít mắt.
Rồi, như một tiềm thức, tôi bỏ công việc, chạy tới nắm lấy tay em. Thấy bỗng dưng có người quan tâm đặc biệt tới mình, em vui quá đỗi, nắm chặt lại tay tôi như sợ tôi trong một giây phút ác lòng nào đó buông ra. Em chạy nhanh, kéo tôi đi băng băng về phía cầu trượt cho trẻ em. Vẫn muốn biết tên em, tôi dừng lại, hỏi:
Chị hỏi lại lần nữa. Em tên là gì?
E..m l.. à e..m. Cô bé nhắc lại điệp khúc nữa.
Thế em học lớp mấy rồi?
E..m h..ọc l.. ớp 3.
Lớp 3? Thế có đọc được Đôremon không?
Kh.. ôn..g. Kh.. ôn...ng b..iết..
Em mấy tuổi rồi?
E..m t.. ên là e..m (lại nói trật ý).
Thở dài. Tôi lấy áo ra, hỏi ý em có muốn mặc quần áo mới không. Em vui sướng, nói “C.. ó..c.. ó” (lần này thì nói trúng). Giữa trời trưa rét, tôi quỳ xuống, cởi áo khoác mầu hồng của em ra, luồn áo len màu ghi cổ chật cho em, rồi lại mặc áo khoác lại. Em sung sướng. Nói “Á..m, ấ..m l. ắ..m”.
Cứ thế, tôi ngồi hỏi em những câu hỏi lặp đi lặp lại để lấy thông tin, nhưng em chẳng biết gì ngoài cười và nói đi nói lại câu “E..m t.. ê..n l..à e..m”. Tôi bảo em dẫn tới phòng ngủ của em, thì em lại dẫn tôi tới phòng vệ sinh! Thế nhưng em vẫn giữ một nét “con người” nhất khi tôi giơ máy ảnh chụp. Lúc ấy, toàn bộ tinh thần và trạng thái của em nở hoa. Khi ấy, trong căn phòng nhỏ mà đồ đạc gần như chẳng có gì ngoài chiếc giường và một cái tủ hoen gỉ mà em coi như là báu vật, em bừng sáng với nụ cười méo mó của mình.
Tôi ngồi trong căn phòng của em, quan sát em như một người vô hình. Ở đây tôi không còn hiện hữu. Chỉ có em, chiếc giường sắt, cái tủ đựng “kho báu” của em là tồn tại. Tôi lia lịa chụp ảnh như sợ từng khoảnh khắc hiếm hoi bị trôi tuột mất. Sợ rằng, khi ra ngoài xã hội với những con người luôn giằng co trong bộ não của họ điều thiện và điều ác kia, tôi sẽ vô tình quên mất em, quên mất cái đầu-không-suy-nghĩ-gì mà tôi từng được biết.
Osho từng nói, mọi người đều già đi. Khi bạn được sinh bạn đã bị già đi rồi - từng khoảnh khắc, từng ngày. Cách duy nhất để bạn không già đi là bạn sống trọn vẹn trong từng khoảnh khắc, từng giây phút này. Vì thời gian sẽ chỉ đi theo chiều ngang, còn sự hiện hữu của bạn ở giây phút này là sự bất tử, theo chiều thẳng đứng. Tôi đã đọc và trăn trở rất nhiều lý thuyết trên, nhưng không thể nào thẩm thấu được. Tôi vẫn nuối tiếc những giây phút đã quá, đau đớn với phút giây hiện tại và hoang mang về tương lai. Còn em, chẳng một lý thuyết, chẳng một cố gắng, em vẫn sống với sự vĩnh cửu và niềm vui bất tận của mình. Em chẳng phải cố gắng gì cả. Bởi thế, em là người hạnh phúc nhất.
Khi em đang mở to mắt chụp ảnh theo theo kiểu “xì tin” của các cô gái mới lớn, cô bé tên Linh tôi tặng quà dở lúc đầu bước vào. Tôi muốn thử nói chuyện với một cô bé kiểu khác, một cô bé không- chỉ - biết - tới - tên - mình. Linh học lớp 8, 14 tuổi nhưng lớn phổng phao. Linh đeo đôi khuyên tai mỹ ký màu hồng, cổ đeo một dây chuyền lóng lánh trông rất bắt mắt. Linh có đôi mắt to, đuôi dài lung liếng báo hiệu sự biết yêu sớm hơn tuổi. Cặp môi Linh mỏng, rất nét. Khuôn mặt bầu bĩnh, dáng người dong dỏng. Linh đẩy ánh mắt hơi coi thường về phía em, đang ngồi thừ ra như một bức tượng. Có lẽ Linh đang thắc mắc tại sao tôi lại quan tâm tới một cô bé bị bệnh Đao như thế.
Khi tôi chưa kịp hỏi, Linh đã khoe ngay:
“Em đã từng đóng phim rồi chị nhé. Ở đây nhiều chị nhà báo đến phỏng vấn em lắm. Có lần một chị đến nói chuyện với em cả ngày. Em kể hết, từ chuyện hay đến không hay của Trung tâm. Sau đó khi lên báo, các thầy cô biết được lột quần em ra đánh một trận. Mà em cũng hay bị phạt vì tội trốn học lắm. Ghét nhất là phải quét dọn chuồng lợn. Ở đây bọn em không được nghe điện thoại. Muốn nghe thì phải có tiền. Nếu chị muốn liên lạc với em thì cho em địa chỉ để chị em mình viết thư cho nhau nhé”.
Tôi trả lời ậm ừ, ghi qua loa vài dòng địa chỉ nhà tôi cho lịch sự. Thú thật, cô bé này có nhiều thứ từ ngoại hình đến suy nghĩ hơn gấp ngàn lần cô em bị bệnh của tôi, nhưng tôi hoàn toàn không có hứng thú. Cô bé quá khôn ngoan và già dặn. Những chi tiết em vô tình hay hữu ý nói cho tôi, tôi cũng buồn không quan tâm đến tính xác thực của nó.
Tôi chợt bừng tỉnh. Hoá ra những đứa trẻ bất hạnh nhất của Trung tâm này, cũng như bao Trung tâm bảo trợ xã hội khác sẽ là những đứa trẻ có nhiều ưu thế về khả năng tiến thân và gia nhập xã hội. Khi chúng càng ý thức được vị trí của chúng, chúng sẽ càng bất hạnh. Khi chúng được ông trời ban cho sự đẹp đẽ ở bề ngoài thì ông trời cũng sẽ lấy đi những giây khắc thanh thản và hạnh phúc trong lòng chúng. Tôi nhìn thấy rõ điều đó, khi những đứa trẻ đứng một góc sân đẩy ánh mắt hững hờ với chúng tôi và những món quà từ Hà Nội. Tôi nhìn thấy rõ điều đó, khi ở trong căn phòng này, với Linh - một cô bé vô cùng xinh xắn, và em tôi, một đứa trẻ bị thiểu năng trí tuệ.
Có lẽ em tôi là đứa trẻ hạnh phúc nhất. Không biết đến tên của mình, cũng không đau đớn với sự bỏ rơi của cha mẹ ruột, cũng không biết tới cái tuổi mà mình đang mang theo.
Em không già, mà cũng không trẻ. Em chỉ là em, hiện hữu mãi với giây khắc này, với niềm sung sướng này.
Có lẽ em sẽ là người hạnh phúc nhất, bởi em không phải gánh chịu “ba độc” của đời người là tham, sân, si. Cho dù em có méo mó về hình thể, chưa hoàn thiện về ý thức, và mọi người nhìn em dị dạng như chúng ta đứng trước những bức tranh méo mó của danh hoạ Francis Bacon, thì chúng ta vẫn phải thốt lên câu: Con người chính là ở đây!
Thay lời cuối:
Chứng kiến bữa ăn rôm rả nhất trong năm của các em vào những ngày cuối Tết này, tôi cũng muốn ngồi ăn thử bởi lây cái “háu ăn” từ các em. Mọi món ăn, từ thịt gà, thịt bê, thịt bò được phủ đầy bàn, cạnh đó là một chai nước ngọt một lít to ụ. Bàn nào cũng chật ních người. Có những em không có ghế, đói quá, đành đứng mà ăn. Tiếng cơm nhai rào rào như một trận mưa xuân. Chỉ riêng bàn ăn của em là trơ trọi. Bàn ăn duy nhất trong cả phòng mà chẳng ai thèm tranh chỗ ngồi. Em ngồi đó, cùng với một bạn nam bị tật nguyền ở tay. Tay cậu bé cầm cái bát khó khăn, co quắp lại trông đến tội nghiệp. Em tôi thì khá hơn. Nó ăn rất nhanh, mút miến chùn chụt. Thi thoảng ăn háu quá miến trôi tuột, rơi xuống đùi tứ tung. Tôi hỏi thằng bé ở một bàn khác, để biết được tên của em tôi. “Nó là Hương. Toàn bị em cốc đầu trêu suốt. Nó không biết gì đâu, chị đừng hỏi nó”. Thằng bé ráo hoảnh trả lời.
Hoá ra, tên em là Hương.
Xuân Anh (Vietimes)
